Biegunka u niemowląt i dzieci – niebezpieczna i męcząca

Biegunka u dziecka do lat 5 to przypadłość częsta, co do zasady ni stanowiąca powodu do paniki. Rodzic musi jednak wiedzieć, jak reagować, gdyż powikłania biegunki bywają groźne i mogą wymagać hospitalizacji. Największym ryzykiem jest odwodnienie.

Jak rozpoznać, że dziecko ma biegunkę?

Młode mamy, które karmią piersią, często martwią się wyglądem kupek swojego dziecka. Są one bowiem płynne i pojawiają się co kilka godzin. To często, jeśli porównać z częstotliwością wydalania u dorosłych. Jednak maluch bardzo szybko trawi mleko mamy i robienie kupki do 6 razy na dobę nie świadczy o żadnym problemie z żołądkiem i jelitami. Jeśli jednak kupka pojawia się częściej, do tego widać w niej krew, śluz czy ropę, to ewidentny sygnał, że dzieje się coś złego. Jeśli maluch jest karmiony mlekiem modyfikowanym, sygnałem o chorobie są więcej niż 3 płynne stolce w przeciągu 14 godzin. Dodatkowo przy biegunce występuje też gorączka, wymioty, bóle brzucha, a jeśli choroba ma podłoże wirusowe, to także katar i kaszel.

Biegunka u niemowlaka – skąd się bierze?

Przyczyny biegunki mogą być zróżnicowane. Począwszy od podania nieświeżego lub alergizującego jedzenia, przez zakażenie wirusami (popularne i groźne rotawirusy) i bakterie (Salmonella, E.coli) po choroby genetyczne czy wady budowy jelita grubego. Biegunka to także objaw innych chorób wirusowych, a nawet… ząbkowania. Do biegunki można także doprowadzić, jeśli maluch przyjmuje antybiotyki, a nie podajemy mu wystarczającej ilości jogurtów czy probiotyków z apteki. Antybiotyki bowiem zaburzają florę bakteryjną w jelitach, a wtedy brzuszek jest bolesny, kupki rzadkie i częste.

Od łagodnego zatrucia po ostry nieżyt jelit

Biegunka u niemowlaka może mieć przebieg łagodny oraz ciężki. Kilka luźnych kupek, lekka niestrawność, bez gorączki, wymiotów i złego samopoczucia dziecka nie stanowi zwykle zagrożenia. Średnio ciężki przebieg trwa zwykle kilka dni i łączy się z płaczem malucha, wieloma kupkami na dobę, często z wymiotami i wysoką gorączką. Ciężki przebieg biegunki może zakończyć się nawet odwodnieniem i hospitalizacją.  Maluch ma wówczas dreszcze, jest senny, ma suchą skórę, a w stolcach wyraźnie widać śluz.

Biegunka przewlekła może ciągnąć się nawet przez dwa tygodnie. Nie jest tak agresywna, ale jednak potrafi bardzo wymęczyć i malucha, i rodziców.

Jak leczyć biegunkę u dziecka?

U niemowlęcia powyżej 3 miesięcy leczenie ostrej biegunki należy rozpocząć natychmiast w domu, nawet bez porady lekarskiej. Jeśli niemowlę ma mniej niż 3 miesiące, powinno być bezwzględnie skonsultowane z lekarzem.

Dzieciom na własną rękę nie podajemy nigdy żadnych leków przeciwbiegunkowych – mogą one spowodować więcej szkód niż korzyści. Domowe leczenie powinno przede wszystkim polegać na aktywnej prewencji odwodnienia. W tym celu podajemy dziecku zwiększoną ilość płynów, w małych, ale bardzo regularnych dawkach.

Do pojenia dziecka z biegunką w szczególności nadają się mleko modyfikowane i mleko z piersi, woda, herbata, a przede wszystkim płyny nawadniające do nabycia w aptece, bogate w elektrolity.

Ile płynów należy podać?

Dziecko poniżej 2 roku życia powinno po oddaniu każdego wolnego stolca otrzymać ok. 50-100 ml płynów (czyli 1/2 kubka). Wymiotującemu płyny należy podawać często, małymi porcjami i zimne, gdyż ciepłe jedynie nasilają odruch wymiotny.

Przy gorączce dopuszcza się również podawanie leków typu paracetamol. Czopki nie są jednak wskazane, gdyż będą dodatkowo podrażniać odbytnicę.

Kiedy udać się do lekarza?

Należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem, jeśli dziecko wykazuje oznaki odwodnienia, do których zalicza się:

• suchy język,
• wzmożone pragnienie,
• zapadnięte gałki oczne i/lub ciemię przednie,
• płacz bez łez,
• rzadkie i skąpe oddawanie moczu,
• chrypkę, aż do bezgłosu.

Ponadto wskazaniem do wizyty u lekarza są:

• liczne, wolne, tryskające stolce,
• intensywne wymioty,
• wysoka gorączka,
• niechęć do jedzenia i picia, która utrzymuje się dłużej niż 6 godzin,
• stolce z krwią.

Jak żywić niemowlę z biegunką?

Dziecko z biegunką powinno otrzymywać takie same pokarmy, jakie spożywało przed jej wystąpieniem. W żadnym przypadku nie należy dziecka głodzić, a karmienia piersią nie należy przerywać!

U niemowlęcia karmionego mlekiem modyfikowanym można kontynuować jego podawanie co ok. 3 godziny (wyjątkowo u dzieci odwodnionych stosuje się 4-godzinny okres wyłącznego nawadniania doustnymi płynami nawadniającymi i dopiero po tym okresie powrót do diety stosowanej przed biegunką). Nie ma zwykle potrzeby stosowania specjalnych mlek modyfikowanych czy też ich rozcieńczania.

Zaleca się także stosowanie wysokoenergetycznych produktów zbożowych (np. kleik ryżowy), warzyw. Do każdego posiłku warto dodać 5-10 ml oleju roślinnego. Unikać należy pokarmów zawierających znaczne ilości cukru, gdyż jego obecność może nasilić biegunkę.

Dziecko z biegunką z reguły lepiej toleruje mniejsze porcje, ale podawane często (6-7 razy/dobę) niż duże, ale podawane rzadko.

Biegunka u dziecka – prewencja

Profilaktyka może zaoszczędzić dziecku wielu nieprzyjemności. Choć biegunki nie da się w 100% uniknąć, jest wiele sposobów, aby ograniczyć jej ryzyko. Pierwszy i najważniejszy to oczywiście czystość swoich rąk przy kontaktach z dzieckiem. To na rękach przenosi się nawet 70-80% patogenów chorobotwórczych – wystarczy potem dotknąć rączek czy smoczka maluszka, aby przekazać mu wirusa lub bakterię.

Naturalnie, należy również izolować małe dzieci od osób cierpiących na biegunkę, wymioty, grypę żołądkową lub inne infekcje. Odporność zwłaszcza u niemowląt jest jeszcze niewykształcona, więc o rozwój choroby znacznie łatwiej.

Poza tym warto:

• jedzenie przechowywać w lodówce, w zamkniętych pojemnikach,
• sprawdzać dokładnie datę ważności gotowych posiłków;
• nie podawać maluchom łyżeczek czy kubków, z których piły inne osoby;
• regularnie myć dziecku rączki;
• w przypadku antybiotykoterapii podawać dziecku preparaty osłonowe i naturalne jogurty lub kwaszone mleko.

Zanim dziecko ukończy 6 miesiąc życia można je także zaszczepić na rotawirusy. Szczepionka jest płatna i wymaga recepty, ale jest doustna, więc zupełnie bezbolesna. Nie zabezpieczy ona dziecka w 100 procentach przed zachorowaniem, ale w krytycznym momencie może złagodzić przebieg choroby.
 

 

 

Tagi: biegunka, choroby, dieta dziecka, jelita, zdrowie